contact: chrisvankeulen@hotmail.com
LUDGERUS HILVERSUM
gedurende de jaren 1927 - 1931
de kweekschool van
A.G.M. (Louis) van Keulen (1912 - 2001)
overgrootvader van
Sam, Simon en Sjef van Keulen
Ludgerus kweekschool aan de Oude Amersfoortseweg in Hilversum (foto
omstreeks 1915)
Louis (Wiet) van Keulen (1912 – 2001), overgrootvader van Sam (*2004), Simon (*2006) en Sjef (*2008) van Keulen is in de periode 1927 – 1931 leerling van de Ludgerus kweekschool in Hilversum. Als vijftienjarige jongen gaat hij in september 1927 vanuit de Gelderse Liemers (Ooy bij Zevenaar) naar het (relatief) verre Hilversum; vier jaar later behaalt hij daar het diploma van onderwijzer. Uit de Hilversumse periode zijn vele foto’s bewaard gebleven, waarvan er op deze site een aantal zijn weergegeven. Mocht u iemand op een foto herkennen dan wel nadere informatie hebben, dan stel ik het erg op prijs wanneer u dat doorgeeft (chrisvankeulen@hetnet.nl).
|
De Ludgerus kweekschool in Hilversum, is gelegen in de splitsing van spoorlijnen naar Amersfoort (boven in beeld) en Utrecht (onder in beeld).
|
|
|
De Ludgerus kweekschool bevond zich aan de Oude Amersfoortseweg in Hilversum. Sedert 1909 werden hier jongens uit vooral het noorden, oosten en midden van Nederland (het voormalige aartsbisdom Utrecht waarvan destijds de provincies Groningen, Friesland, Drente, Overijssel, Gelderland en Utrecht deel uitmaakten) opgeleid tot onderwijzer voor het katholiek lager onderwijs. De kwekelingen verbleven intern, dicht opeen, in een periode van orde en gezag die zeer sterk verschilt van de huidige tijd met veel vrijere normen en waarden. In 1972 sluit het internaat en wordt de St. Ludgerus kweekschool geschiedenis. De kweekschool wordt aangekocht door de Evangelische Omroep (E.O), waarmee een tijdperk wordt afgesloten, dat in 1909 van start ging toen de kweekschool in Hilversum haar poort opende.
|
|
De kwekelingen van de Ludgerus kweekschool wonen doorgaans ver van Hilversum. Na een schoolvakantie komen ze, in de meeste gevallen, weer per trein naar het internaat. Op de foto rechts het station van Hilversum omstreeks 1930. |
|
Voor meer foto's van Hilversum uit het begin van de 20e eeuw klik hier
Een oud-kwekeling van Ludgerus, Rien Overvelde, heeft de geschiedenis van het kweekschoolinternaat op een uiterst boeiende wijze beschreven in zijn boek: "Jaarringen, wegens omstandigheden gesloten". In de eerste helft van de 20e eeuw vinden er weinig wezenlijke veranderingen plaats op Ludgerus. In 1955 wordt de allereerste externe leerling ingeschreven; het verplichte dagelijkse misbezoek en het rozenhoedje worden afgeschaft. Er komt vervolgens geleidelijk meer vrijheid en het aantal lekenleraren, naast fraters, neemt toe. In de loop van de jaren zestig van de 20e eeuw worden "vernieuwing, democratisering en uittreding (van fraters) de kernwoorden" (Rien Overvelde).
Vermoedelijk is deze foto gemaakt in september 1927 wanneer 23 jongens beginnen aan hun kweekschoolopleiding.
Liggend derde van links is Louis / Wiet van Keulen (1912 - 2001) uit het Gelderse Pannerden. Geheel links liggend: Thee (Theodorus Gijsbertus) Vermeulen (1912 - 1987) uit het Linge-dorp Rumpt (informatie van zijn dochter mevr. N. Vermeulen). Naast de leerlingen een tweetal fraters: Geheel links is frater Gonzales, leraar aardrijkskunde (bijnaam "propje" vanwege zijn bescheiden lengte en omdat hij veel gebruik maakt van de landkaarten van Prop). Frater Gonzales bespeelt ook het orgel in de kapel tijdens de diensten (informatie van Fabian Bodewes uit Sappemeer). De frater geheel rechts is Gerard van Breemen (1898 - 1986), die op 1 november (Allerheiligen) 1922 is geprofest als frater Cornelius. In zijn werkzame leven is frater Cornelius geweest: hoofd van de school in Arnhem. Amersfoort, Utrecht en Zeist, voorts directeur van de kweekschool en inspecteur bij het onderwijs in Hilversum. Ook is hij leraar in de Engelse taal geweest (informatie van Martin Hendriks uit Hamina, Finland)
Louis / Wiet van Keulen (helemaal links) en drie klasgenoten waarschijnlijk in 1931
Docenten en leerlingen van de Ludgerus kweekschool, ca 1931
Gehurkt: tweede van links Louis (Wiet) van
Keulen.
Gehurkt: derde van rechts (naast jongen met bril) Hermanus
(Mannie) van den Berg;
later het eerste hoofd van de
katholieke Mulo Isendoorn in Zutphen
(informatie van Petra van den Berg, trotse kleindochter).
Leerlingen van Ludgerus; waarschijnlijk
klassenfoto ca 1931
Achterste rij, derde van links: Louis (Wiet) van Keulen
|
|
Zittend rechts Louis / Wiet van Keulen met drie vrienden / klasgenoten van de Ludgerus kweekschool uit Hilversum. Foto omstreeks 1930 |
|
Uit de Hilversumse tijd zijn veel foto's bewaard gebleven zoals ook deze foto. Geheel rechts zittend en kijkend in de kamera Louis / Wiet van Keulen. Bij welke gelegenheid deze foto gemaakt is, is onbekend. |
 |
|
|
Kennelijk een feestelijke gelegenheid (diploma-uitreiking?) op de Ludgerus kweekschool (omstreeks 1931). Van de leerlingen te herkennen: Louis (Wiet) van Keulen. |
Alle rapporten uit de kweekschoolperiode (1927 – 1931) van Louis van Keulen zijn bewaard gebleven; onderstaand een voorbeeld van een rapport zoals de kwekelingen dat drie keer per jaar ontvingen. De rapporten werden ondertekend door de rector (in dit geval Braam) , de directeur, één van de ouders (meestal vader, behalve éénmaal door moeder toen het rapport minder goed was; toeval?) en de plaatselijke pastoor. De plaatselijke pastoor was in die tijd pastoor C.Th. Voss van de St. Martinusparochie in Oud-Zevenaar.
De invloed van priesters in het katholiek onderwijs is, tot ver in de tweede helft van de twintigste eeuw, bijzonder groot. Bij Louis van Keulen betreft het onder meer pastoor C.Th. Voss, die een belangrijke rol heeft gespeeld bij zijn toelating tot de Aartsbisschoppelijke Kweekschool voor R.K. Onderwijzers onder bescherming van den H. Ludgerus, zoals de kweekschool in die periode officieel heet. Pastoor C. Th. Voss is van 1912 tot 1932 een geliefde en gerespecteerde pastoor in Oud-Zevenaar, de woonplaats van de familie Van Keulen. Zijn voorganger was pastoor F. Weitjes (1899 – 1912) en zijn opvolgers pastoor H. Hageman (1932 – 1946) en pastoor H. Knippers (1946 – 1964).
periode 1899 - 1964
St. Martinuskerk Oud-Zevenaar
DE PERIODE NA LUDGERUS:
Onderwijzer te 's Heerenberg 1932 - 1936
Na het behalen van het diploma in 1931 speelt pastoor Voss een belangrijke rol, in een tijd van grote werkeloosheid ook onder onderwijzend personeel, bij de aanstelling van Louis van Keulen als onderwijzer op de katholieke lagere school in ’s-Heerenberg.
In de tijd dat Louis als onderwijzer werkzaam is in 's-Heerenberg woont hij op kamers op de boerderij van de familie Meijer in Lengel (buurtschap bij 's-Heerenberg). De hartelijke contacten met deze familie zouden zijn verdere leven blijven.
Bovenstaande foto is uit de 's-Heerenbergse tijd van Louis van Keulen.
V.l.n.r: Louis van Keulen, G. J. Egbers (hoofd der school), juffrouw Vallinga (onderwijzeres), juffrouw Mensing (onderwijzeres), de heer Ten Velde (onderwijzer) en onderwijzer (naam niet bekend). Informatie ontvangen september 2009 van dhr. H. Egbers uit Baarle-Nassau, zoon van het hoofd der school, waarvoor hartelijk dank).
Foto is van omstreeks 1934. Veel scholen voor lager onderwijs hebben tot de jaren zestig van de vorige eeuw zes onderwijsgevenden, inclusief het hoofd van de school. Een lagere school had immers zes klassen en deeltijdfuncties kwamen vrijwel niet voor. In 1985 wordt in Nederland de lagere school en de kleuterschool samengevoegd tot één nieuw schooltype: de basisschool, waarin kinderen van 4 tot 12 jaar in 8 groepen worden ingedeeld. Voorheen was dat de kleuterschool, waarvoor geen leerplicht bestond, voor kinderen vanaf 4 jaar en een lagere school met zes klassen voor kinderen van 6 tot 12 jaar.
Ook bovenstaande foto is uit de 's-Heerenbergse tijd van Louis van Keulen. Het betreft een jubileum van onderwijzeres Vallinga. de foto is genomen in het gymnastieklokaal, gelegen tussen de lagere school en de woning van het hoofd der school (G.J. Egbers).
Zittend v.l.n.r kapelaan Kloppenborg, kapelaan van Rooyen (vermoord in Dachau in 1942), onderwijzeres Mensing, Els Egbers (dochter van het hoofd der school), juffrouw Renee (vriendin van Vallinga), juffrouw Vallinga (onderwijzeres), G.J. Egbers (hoofd der school), pastoor Galema (vermoord in Dachau in 1942) en de heer J. Thuis (schoolbestuur).
Staand v.l.n.r: Louis van Keulen, onbekend, mevrouw A.M. Egbers-Tielkes (echtgenote van het schoolhoofd) en onderwijzer Ten Velde.
Informatie ontvangen september 2009 van dhr. H. Egbers uit Baarle-Nassau, zoon van het hoofd der school, waarvoor hartelijk dank.
Louis / Wiet van Keulen in zijn "s-Heerenbergse tijd" Fotograaf: Massing (Emmerich)
Nog wat aanvullende informatie met betrekking
tot de St. Willibrordusschool in 's-Heerenberg, de school waar Louis / Wiet van
Keulen van 1932 tot 1937 werkzaam is geweest:
De school is gebouwd in 1908 en afgebroken in 1974. Het was een typisch
schoolgebouw uit het begin van de 20e eeuw: hoge lokalen aan weerszijden van een
lange gang. De school werd verwarmd met kolenkachels en in de latere jaren met
oliekachels.
In beginjaren vijftig vindt tijdens een schoolreisje per trein naar Diergaarde
Blijdorp in Rotterdam een zeer tragisch ongeval plaats waarbij Jan ten Velde,
zoon van het schoolhoofd om het leven komt. Op de terugreis van een tot dan zeer
geslaagd schoolreisje slaat het noodlot toe. Een treindeur is open en Jan wordt
gemist maar niemand heeft hem eruit zien vallen. Door meerdere personen
wordt aan de noodrem getrokken. Als de trein gestopt is worden de bange
vermoedens werkelijkheid. Meester Ten Velde vindt zijn zoon. Een nachtmerrie is
werkelijkheid geworden. Vermoedelijk heeft Jan tegen een deurkruk gehangen
waardoor de deur open is gegaan en hij uit de trein is gevallen.
Onderwijzend personeel Willibrordussschool (midden 20e eeuw)
Voor: v.l.n.r.: Juf H. Mensing en juf Vallinga
Achter v.l.n.r.: Nijssen, onbekend, Schoevaars, J. ten Velde (schoolhoofd vader van de zo tragisch verongelukte Jan) en onbekend
Onderwijzer te Zevenaar 1937- 1954
Na ruim vijf jaar als onderwijzer in 's-Heerenberg te hebben gewerkt, wordt Louis van Keulen met ingang van 4 januari 1937 benoemd tot onderwijzer aan de Rooms Katholieke School voor L.O. (Lager Onderwijs) te Zevenaar. De akte van benoeming is mede ondertekend door de vermaarde Zevenaarse pastoor Teeuwen.
|
Op deze foto zittend op de kar Louis van
Keulen. Deze opname is waarschijnlijk gemaakt in de tweede helft van de jaren dertig. |
 |
De scholen waar Louis werkzaam is geweest in de Zevenaarse periode betreffen:
-
De Andreasschool in de Nieuwe Doelenstraat (periode 1937 - 1951; hoofd J. Gerrits)
|
De Andreasschool in de Nieuwe Doelenstraat in Zevenaar, waar Louis van Keulen werkzaam is geweest van 1937 tot 1951. Het gebouw stond tegenover de huidige Coop-supermarkt en is afgebroken nadat op 18 december 1980 een nieuw schoolgebouw van de Andreas Scholengemeenschap op Lentemorgen officieel in gebruik genomen wordt.. Momenteel bevindt zich op deze plaats een parkeerterrein. |
 |
|
Rapport van Andreasschool in Zevenaar uit het schooljaar 1943-1944, ontvangen van Ton Spamer uit Deurne. Het rapport is ondertekend door juffrouw Bollen, vele jaren onderwijzeres aan deze school en collega van louis van Keulen. |
 |
In 1943 - 1944 vorderen de Duitsers het gebouw van de Andreasschool.
 |
|
Met paard en wagen worden schoolbanken van
de Andreassschool naar de Turmacfabriek gebracht. Ook worden er
schoolklassen ingericht in de Van Munsterstiching in de Kerkstraat en in de
school in de Schoolstraat. Op deze manier kan het onderwijs zo goed en kwaad
als dat mogelijk is toch voortgezet worden.
Aangezien het schoolgebouw van de Andreasschool gedurende de oorlog niet verwoest wordt, kan het onderwijs in het schoolgebouw in de Nieuwe Doelenstraat na de bevrijding op de normale wijze hervat worden. |
 |
Voor vier Mulo-klassen van de Andreasschool kan het onderwijs, na de vordering door de Duitse bezetter, voortgezet worden in ruimten van de Turmac. Op deze foto een Mulo-klas, die gehuisvest is in de
Turmac. Achter in de klas leraar Dhr. J. Th. G. Gerrits (* Duiven 1890 - † Zevenaar 1965) is vele decennia hoofd van deze school geweest. Hij geniet aanzien en wordt alom gerespecteerd. Vanwege zijn lengte wordt hij vaak "lange Jan" genoemd. In zijn vrije tijd is hij een verdienstelijk kunstschilder. Als hoofd van de Mulo wordt dhr. Gerrits halverwege de jaren vijftig opgevolgd door dhr. Hofmans. Dhr. Jan Dapper is tientallen jaren leraar op deze school geweest. Hij is afkomstig van Schoorl en woont met zijn zus in de Molenstraat in Zevenaar. Na zijn pensionering, omstreeks 1960, gaan ze terug naar Noord-Holland.
|
Examengroep 1949 MULO-Zevenaar
Leraren v.l.n.r: Feddema, Hagen, Dapper, Gerrits (hoofd), Janssen, Hofmans (het latere hoofd) en Hulkenberg.
Leerling geheel links Finie Klein Hesselink - de Graaf; namen overige leerlingen niet bekend.
-
De Aloysiusschool in de Oranjelaan (periode 1951 - 1954; hoofd dhr. van Zutphen)
In de Oranjelaan wordt in 1951 een nieuw schoolgebouw geopend, waar de R.K. Jongensschool wordt gehuisvest. In dit schoolgebouw is Louis van Keulen drie jaar werkzaam als onderwijzer.
Ceremonie ter gelegenheid opening Aloysiusschool in 1951
Priesters, misdienaars en (vooral mannelijke) genodigden bij de opening van de Aloysiusschool. Het geheel straalt sterk het "Rijke Roomse Leven" dat in de jaren vijftig nog volop bloeit.
Op de achtergrond de schoorsteen van de voormalige melkfabriek in de Molenstraat en het huis van dr. Gerver (later van tandarts v. d. Meerendonk).
Van 1937 tot 1974 is Louis werkzaam geweest in het katholiek onderwijs in Zevenaar. Aanvankelijk als onderwijzer en vanaf september 1954 als hoofd van de school. De bij deze benoeming horende aanstellingsakte in 1954 is ondertekend door de Zevenaarse deken E. Frank.
Hoofd van de School Zevenaar 1954 - 1974
-
De Maria Reginaschool in de Schoolstraat (1954 - 1959; hoofd Louis van Keulen)
In 1954 wordt Louis van Keulen benoemd tot hoofd van een nieuw te stichten school in Zevenaar. In de periode 1954 - 1959 wordt in afwachting van de bouw van een nieuw schoolgebouw tijdelijk gebruik gemaakt van een zeer oud schoolgebouw in de Schoolstraat. Het gebouw is in die tijd nog grotendeels in de oorspronkelijke staat: Zeer grote en hoge lokalen, straatstenen op de vloer en grote kolenkachels. In 1860 was dit schoolgebouw in de Schoolstraat (voorheen Slijkstraat genoemd) gereed gekomen. De bouw was destijds betaald door de gemeente Zevenaar. Het eerste hoofd was H. van Soest (1860 - 1900). Na hem kwamen L. Deenen (1900 - 1910), P. Kwanten (1910 - 1915), F. Dielen (1915), C. van Oerle (1915 - 1921) en A. Opdenoordt (1921 - 1930). Bij gebrek aan leerlingen werd deze openbare school in 1930 gesloten.
Deze foto is gemaakt in september 1954 bij de start van de nieuwe school met de naam Maria Reginaschool. Het is de vierde lagere school in Zevenaar-stad; naast een R.K. meisjesschool (Didamseweg), een R.K. Jongensschool (Oranjelaan) en een gemengde Christelijke school (ds. Wartenaschool, Molenstraat). De nieuwe school, met als eerste hoofd Louis van Keulen, is een gemengde school, hetgeen halverwege de 20e eeuw in het katholiek onderwijs nog een uitzondering is. De school gaat van start met vier klassen en de twee volgende jaren komt er telkens een klas bij. Op bovenstaande foto zittend Louis van Keulen; verder v.l.n.r. de heren Peters en Vos en Fien Pouls (later Fien van Lier - Pouls) uit het Limburgse Heythuysen.
Personeelsavondje uit de jaren vijftig van het onderwijzend personeel van de Maria Reginaschool, waarvan Louis van Keulen het hoofd is in de periode 1954 - 1974. Op deze foto o.a. geheel links Theo ter Heerdt, Mies van Keulen-Polman, Riet Schepers (links van de klok); geheel rechts op de rug te zien pastoor Brouwer; daarnaast Olga van Dijk. Kenmerkend voor die tijd is de hoge tafel in het midden. Deze opstelling is tot het midden van de 20e eeuw tamelijk algemeen in Nederlandse huiskamers. Dit verandert wanneer de televisie haar intrede doet.
-
De Maria Reginaschool, Noordeinde (1959 - 1974, hoofd Louis van Keulen)
In 1959 komt een nieuw schoolgebouw voor de Maria Reginaschool gereed aan het Noordeinde in Zevenaar. Het is dan een moderne zesklassige lagere school, die gelokaliseerd is naast de nieuwe R.K. Kerk die in 1960 gereed komt. In het begin van de 21e eeuw wordt de kerk afgebroken, omdat deze overbodig is geworden door het drastisch afgenomen kerkbezoek.
Helaas zijn alle bovengenoemde schoolgebouwen inmiddels afgebroken. Als laatste is recent (maart 2008) de Aloysiusschool aan de Oranjelaan 10 te Zevenaar afgebroken. In dit gebouw was na de sluiting van de school meerdere decennia de Zevenaarse Volksuniversiteit gehuisvest. Op de plaats waar eens de Aloysiusschool heeft gestaan, bevindt zich nu een parkeerterrein.
Leerlingen van de 6e klas wensen op 16 maart 1959, t.g.v. het heien van de eerste paal van hun nieuwe school, het schoolbestuur succes.
Namen van de 35 leerlingen die bijna 50 jaar geleden de felicitatie tekenden: Stientje Meijer, Annie Tomassen, Truus van Wessel, Elsje Brandon, Maria Elshof, Tini Groenen, Lenie Roding, Nellie Sloot, Willie de Jager, Lenie van Dalen, Hennie Dijks, Ansje Meijer, Marietje Arntz, Annie Berntssen, Willie Lamers, Tiny Berens, Freddie Hageman, Tonnie de Reus, Herman van Ditshuizen, Tonny Huybers, Frans Dercksen, Gerard Arns, Jan Krist, Gerry Buiting, Corrie Gieling, Wim Willemsen, Theo Gieling, Peter Sluiter, Andre Dercksen, Andre van Eekeren, Theo Visser, Wim Jorissen, H. v. d. Boom, Theo Meijer en Adje Vos. Hoe zou het nu, een halve eeuw later, met hen zijn?
Op 23 november 1959 vindt de plechtige inzegening en formele opening plaats van de Maria-Reginaschool
Onderstaand een drietal foto's gemaakt op 23
november 1959 t.g.v. de opening van het nieuwe gebouw van de Maria Regina school.
Deze foto's zijn
gepubliceerd in het dagblad de Gelderlander van 24 november 1959.
De Zevenaarse deken Frank wijdt, geflankeerd door een tweetal misdienaars, het nieuwe gebouw van de Maria Regina school in.
Geheel links de Zevenaarse burgemeester Van Gent, daarnaast deken Frank en geheel rechts de pater gardiaan uit Babberich.
Wie de speechende persoon is, is (mij) niet bekend.
Van links naar rechts: de Zevenaarse wethouder De Groen, pastoor Brouwer (staand), ,burgemeester van Gent, deken Frank, onbekend en de pater gardiaan uit Baberich.
Nog enkele foto's:
Van 1954 tot 1974 is Louis van Keulen, hoofd van de Maria Reginaschool aan het Noordeinde in Zevenaar. Voordat deze school in 1959 gereed is, wordt er enkele jaren gehuisd in een zeer oud schoolpand aan de Schoolstraat in Zevenaar.
Bovenstaand (een deel) van de allereerste groep leerlingen, die in jaren vijftig de basisschool (eigenlijk lagere school) Maria Regina verlaat. Rechts Louis van Keulen. De school is in 1954 gestart in de Schoolstraat met een eerste, tweede, derde en vierde klas. Hoewel het een gemengde school betrof, dat was in de vijftiger jaren in het katholiek onderwijs niet algemeen gebruikelijk, zaten in deze klas alleen meisjes.
Vertrekkende 6e klassers van de Maria Reginaschool in 1961
Rechts achteraan Louis van Keulen. De Maria Regina school kwam eind vijftiger jaren gereed en stond naast de Maria Koningin Kerk (eerste pastoor: Brouwer), die in 1960 in gebruik werd genomen. Nadat aan het begin van de 21e eeuw de Maria Koningin Kerk wordt afgebroken, is recent (2006) hetzelfde geschied met het schoolgebouw.
Vragen, suggesties en aanvullingen graag naar: chrisvankeulen@hotmail.com
Belgisch staatscircus op doorreis...
zomer 2008 in
Culemborg
 |
 |
 |
 |
 |
 |
.jpg) |
| De voorstelling begint zo... | Bokken en beren, appels en peren, welkom in dit circus! | Ben je klaar, Simon? | Hoog geeerd publiek... | Uiterste concentratie... | See you soon... in a place near you... | (Zijn ze al weg, Simon?) |